සීනි කර්මාන්තයේ උන්නතිය සඳහා 2020 මැයි මාසයේදී රජය විසින් සීනිවලට බද්දක් ගැහුවා. ඒ කිලෝවකට රුපියල් 50 ක්. 2020 ඔක්තෝබර් මාසයේ 12 වැනිදා වෙනකොටත් ක්‍රියාත්මක වුණේ මේ බද්ද තමයි.
ඒත් 2020 ඔක්තෝබර් මාසේ 13 වැනිදා මුදල් අමාත්‍යාංංශය, මහා භාණ්ඩාගාරය, අයවැය දෙපාර්තමේන්තුව සහ ජීවන වියදම් කමිටුවටත් දැනුම් නොදී මුදල් ඇමැති මහින්ද රාජපක්ෂගේ අස්සන ඇතිව ගැසට් එකක් නිකුත් කළා. ඒ ගැසට් එකෙන් ඒ වෙනකොට ආනයනික සීන කිලෝවකට අය කළ රුපියල් 50 බද්ද ශත 25 ක් දක්වා අඩු කළා. ජනාධිපති මාධ්‍ය අංශය ඒ වෙලාවේ කිව්වේ පාරිභෝගිකයන්ට අඩු මිලට සීනි ලබාදීමේ පරමාර්ථය ඇතිව එවැනි පියවරක් ගත්තා කියලා.
ඒ වෙද්දි ලංකාවට සීනි ආනයනය කරන මහා පරිමාණ ව්‍යාපාරිකයන් 15 දෙනෙක් ආනයනය කරපු සීනි ටොන් 80,000 ක් ඒ අයගේ ගුදම්වල ගබඩා කරලා තිබ්බා. මේ සියලු දෙනාම ඒ අය ආනයනය කරපු හැම සීනි කිලෝවකටම රුපියල් 50 ක තීරු බද්දක් ගෙවලා තිබ්බා. වැඩේ කියන්නේ සීනි ටොන් 80,000 ක් කියන්නේ ශ්‍රී ලංකාවට මාස 2 කට විතර සෑහෙන සීනි ප්‍රමාණයක්.
මේ අස්සේ තවත් සමාගම් කීපයක් ගෙන්නපු සීනි ටොන් 8,000 ක් බන්දිත ගුදම්වල තිබ්බා. බද්ද අඩු කරපු ගමන් ඒ අය කිලෝවකට ශත 25 ගානේ බදු ගෙවලා ඒ සීනි නිදහස් කරගත්තා. ඒත් ඒ අය කිසිම කෙනෙක් රජය විසින් අඩු කරපු රුපියල් 50 වාසිය පාරිභෝගිකයන්ට නොදී, කිලෝව රුපියල් 125 ගානේ විකිණුවා.
හොඳම වැඩේ කියන්නේ මේ ව්‍යාපාරිකයෝම, ශත 25 ක බද්දක් ගෙවලා නිදහස් කරගත්ත සීනි කිලෝව රුපියල් 105-110 වගේ මිල ගණන්වලට රජයට අයත් සතොසට විකිණුවා. හිනා වෙන්න එපා ඉතින් ලංකාවේ හැටි එහෙම තමයි.
මේ කූඨ වෙළෙඳාම දිගින් දිගටම සිද්ධ වුණේ කිලෝවට රුපියල් 50 ක බද්දක් ගෙවලා සීනි ටොන් 80,000 ක් ලංකාවට ගෙනාපු සමාගම් 15 ට නෝ කතා නෝ සිනා ඉරණමක් අත් කරමින්.
පාරිභෝගික අධිකාරියේ සභාපතිවරයා 2020 ඔක්තෝබර් 01 දින ගැසට් එකක් ගැහුවා සීනි සඳහා උපරිම සිල්ලර මිල රුපියල් 85 ක් කියලා. ලංකාවේ කවුද අනේ දැන් ගැසට් ගණන් ගන්නේ. ඉතින් අර කූඨ ව්‍යාපාරිකයෝ ශත 25 තීරු බද්ද ගෙවලා ආනයනය කරන සීනි ඒ අයට හිතෙන හිතෙන විදිහට අපිට වික්කා. තාමත් විකුණනවා.
මුදල් අමාත්‍යාංශය කියන විදිහට මේ සිද්ධිය නිසා රජයට සිදුවූ අලාභය කෝටි 15,300 යි.
රුපියල් 50 තීරු බද්ද ගෙවලා 2020 සැප්තැම්බර්-ඔක්තෝබර් අතර කාලයේදී සීනි ටොන් 80,000 ක් ආනයනය කරපු සමාගම්වලට සිදුවූ අලාභය රුපියල් කෝටි 2000 කට ආසන්නයි.
ජාවාරම්කාරයන්ගෙන් සීනි අරගෙන ලක් සතොසට සිදුවූ අලාභය රුපියල් කෝටි 600 ක්.
වැඩේ කියන්නේ රජයට සිද්ධ වෙන අලාභය තවම නැවැතිලා නැහැ. ඒක 2021 අප්‍රේල් 13, ඒ කියන්නේ පරණ අවුරුද්ද වෙනකම් දිගටම ඇදෙනවා.
ඒකට හේතුව තමයි මුදල් අමාත්‍යාංශයේ ශත 25 තීරු බදු ගැසට් එක ජනවාරි 13 වැනිදා අවසාන වුණත්, ඒ බද්දම 2021 අප්‍රේල් 15 වැනිදා වෙනකම් තවත් ගැසට් එකකින් දීර්ඝ කරලා තිබීම. දන්නවනේ ඉතින් මොක නැතත් ගැසට් ගහන එක නම් අම්මට සිරි වෙන්නම කරනවනේ. ඒ විතරක් නෙමෙයි, බජිරි කාලා ලොකු මහත් වෙච්චි වෙළෙඳ අමාත්‍ය බන්ධුල ගුණවර්ධන ස’ රුපියල් 99 ට සීනි දෙන්නෙත් ඒ ගැසට් එක නිසා තමයි.
කොවිඩ්-19 වසංගතයෙන් මිනිස්සු බේරගන්න අවශ්‍ය කරන එන්නත් ටික ලංකාවට ගෙන්න ගන්න වැයවෙන්නෙත් රුපියල් බිලියන 10 ක්ලු. කෝටිවලින් ගත්තොත් කෝටි 10,000 ක්. සීනි ගැහිල්ල විතරක් රජයට අහිමි වූ ආදායම රුපියල් කෝටි 15,300 ක්. වහ නැද්ද වහ…
අප්‍රේල් 15 වැනිදා වෙනකම්ම මේ ශත 25 බද්ද දිගටම ක්‍රියාත්මක වුණොත් රජයට තව දුරටත් අහිමිවන ආදායම කෝටි 5000 ක්ලු.
වියත්මගේ හෙන පොරවල්, ආර්ථික ඔස්තාර් පී.බී. ජයසුන්දර සහ වරලත් ගණකාධිකාරි මිස්ටර් කබ්රාල් කරේ තියන් ආපු ආණ්ඩුව ගත්ත වැරැදි තීරණයක් නිසා මාස 6 ක් තුළ රජයට අහිමි වෙන මුදල රුපියල් කෝටි 20,000 කටත් වැඩියි.
දැන් කරන්න තියෙන්නේ හාලුයි පොලුයි අමුවෙන් කාලා ගෑස් ලිපක් උඩ ඉඳගන්න එක තමයි.
මේ ඩීල් එකෙන් කොමිස් ලැබුණු උන් මේක සාධාරණය කළාට කමක් නෑ කියමුකෝ. අඩුම තරමේ එකෙක්ට කෝටි 10 ක් වත් හම්බ වෙන්න ඇතිනේ.
දවස් 30 ක් එක දිගට වැඩ කරලා දවස් 15 ක් යාන්තමට කන්න බොන්න තරම් පඩියක් ගන්න කාලකන්නි, වැල් පෙනෙළ කොතළ හිඹුටු කෝමාරිකා හිපාටුවෝ මේක සාධාරණය කරන එක තමයි ඉවසන්න බැරි.
ඔය යට තියෙන අන්දරේ සීනි කාපු හැටි පොටෝ එක මේ කතාවට අදාළ නැහැ. ඒක නිකන් දැම්මේ..
(මූලාශ්‍ර: ද ලීඩර් ඇසුරෙනි)
– අනිල් කරැණාරත්න –
