‘සියල්ලටම වඩා වැදගත් වන්නේ උද්‍යෝගිමත් දෑසින් ලොව දෙස බලා සිටීමය. අරුම දේවල් පිළිබඳ විශ්වාස නොකරන කිසිවෙකුට අරුම දේවල් මුණ ගැසෙන්නේ නැත.’
මෙසේ කියන්නේ රෝල්ඩ් ඩාල් ය. ඔබ රෝල් ඩාල් ගැන නොදන්නේ නම්, එසේත් නැතිනම් ඔහුගේ පොත් කියවා නැතිනම් එහි අරුත ඔබ ළමයෙකු ලෙස හෝ වැඩිහිටියෙකු ලෙස ප්‍රීතිමත් අයෙකු නොවූ බවම නොවේ. ප්‍රීතිමත් අයෙකු වන්නට ඔබට තිබූ එක් අවස්ථාවක් මගහැරී ඇති බවය. මන්ද යත් එදිනෙදා ලෝකයේ අප නොදකින හාස්‍යජනක අවස්ථාවන්ගෙන් සහ නිර්මාණාත්මක වෙළුම් පැටළුම් ඔස්සේ අපව ප්‍රමුදිත කළ හැකි බොහෝ දේ ඔහුගේ පොත්වල තිබෙන බැවිනි. ළමා කාලයේ ඔබට රෝල් ඩාල් කියවීමට නොලැබුණත් කණගාටු වන්නට හේතුවක් නොවන්නේ ඔහු පොත් ලියා ඇත්තේ කුඩාවුන්ට පමණක් නොවන බැවිනි. වැඩිහිටියන් වෙනුවෙන් අපූරු කතාන්දර රැසක් ඔහු ලියා ඇත. එමෙන්ම ඔහු ලියා ඇති ලොකු කුඩා ළමා කෘති රාශියද වැඩිහිටියන් පවා විශ්මයේ හෝ හාස්‍යයේ ඉහළම තැනකට ගෙන යාමට සමත්ය. මේ ලිපිය ලියැවෙන්නේ රෝල් ඩාල් ළමා සහ යොවුන් සාහිත්‍ය ලේඛනයට දැක්වූ දායකත්වය සම්බන්ධවය.
දරුවන්ගේ කතා යනු මෘදු බසින් ලියැවුණු සුසමාදර්ශයන් සපිරි ආඛ්‍යාන විශේෂයක් බව ඔබ සිතනවා ද? අනිවාර්යෙන්ම ඔබ එසේ සිතනවා විය යුතුයි. ඔබ එසේ සිතීම (එතරම්) වරදක් නොවන්නේ ළමා සාහිත්‍යය කෘති පිළිබදව පොදුවේ අප රට තුළ ඇති ආකල්පය එබන්දක් වන නිසාය. එහෙත් ඔබට ඒ ආකල්පය දිගින් දිගටම තබා ගැනීමට අවශ්‍ය නම් කරුණාකර රෝල් ඩාල් ගේ කෘති නොකියවා සිටින්න. මන්ද යත් ඒවා පිරී ඇත්තේ මිනිසුන්ගේ අඳුරු පැත්ත විදහා දක්වන චරිතවලින් සහ කෲර යැයි පෙනෙන සිදුවීම්වලින් සහ රළු වදන් පිරි (එහෙත් රසවත්) වැකි වලිනි. එබඳු දේ ළමුන්ට කියවන්නට දෙන්නේ මන්දැයි ඔබ දැන් රැලි කරගත් නළලින් යුතුව විමසනවා වන්නට පුළුවන. ඔබ පමණක් නොවේ, රෝල් ඩාල් කතා ලියන කාලයේ පවා දහසක් දෙනා එම පැනයම චෝදනාවක් ලෙසින් නගා ඇත. එහෙත් රෝල් ඩාල් සිය ලිවීම නැවැත්වූයේ නැත. එමෙන්ම ලොව වටා මිනිසුන් සහ ළමයින් ඔහුව කියවීම නතර කළේද නැත. අදටත් රෝල් ඩාල් යනු හොඳින්ම අලෙවි වන ලේඛකයෙකි. එබැවින් රෝල් ඩාල්ගේ පොත්වල සුදුසුභාවය පිළිබඳ යම්තම් හෝ සැකයක් ඔබට ඇත්නම් ඔබ කළ යුත්තේ සැකය ගැන වද නොවී ඒවා කිවීමය.. ඒ ඔහුගේ එක් පොතක් කියවූ සැණින් විවිධ චරිතවල ඇති අඳුරු ගති කොතරම් සොඳුරු ලෙස ලේඛන තුළට ගෙන ආ හැකිදැයි අවබෝධ වන බැවිනි.
රෝල් ඩාල්ගේ කෘති ළමයින්ට නොසුදුසු බවට චෝදනා නැගෙද්දී ඔහු ඒවාට සිත් යොමු කිරීමට වඩා කළේ පොදුවේ නොපෙනෙන දෙයක්, එනම් මෙතෙක් නොවූ විරූ ආරක ළමා පොත් ලිවීම පිළිබඳව විශ්වාස කිරීමය. මල් සහ සමනලුන්ගන් ඔබ්බට ගිය ළමා සාහිත්‍යයක් බිහි කරන්නට ඔහුට හැකිවූ යේ එවන් විශ්වාසයකිනි. ඔහු තමාගේ ක්‍රියාව තුළින්ම තමන් පැවසූ දේ ඔප්පු කොට තිබේ. අරුම දේ ගැන විශ්වාස කරන්න!
ඔහු ළමයින් වෙනුවෙන් ලියූ ප්‍රකට දීර්ඝ රචනා අතර චාලි සහ චොකලටි කම්හල, මැඩිල්ඩා, සහ ජේම්ස් සහ යෝධ පීච් ගෙඩිය ආදිය වේ. මෙයින් මැටිල්ඩා සුවිශේෂී වන්නේ එය ඔහුගගේ සුපුරුදු ෆැන්ටසිමය පසුබිමින් මිදී යථාර්ථවාදී ආඛ්‍යානයක් ලෙස ගොඩනගා ඇති බැවිනි. එහි පොත් කියැවීමට කැමති දැරියක් මුහුණ දෙන අපූරු සිදුවීම් පෙළක් විස්තර වන්නේ හාස්‍යජනක අන්දමිනි. එමෙන්ම ළමුන් තුළ ස්වාධීනත්වයේ අගය පිළිබඳ හැගීමක් ඇති කරවන අයුරින් මැටිල්ඩාගේ චරිතය ගොඩනංවා තිබේ. එමෙන්ම අධ්‍යාපයේ වැදගත්කම සහ පොත් කියැවීමේ උන්මාදය මේ තරම් රසවත් ලෙස සාකච්ඡා කරන ළමා කෘතියක් තවත් නැති තරම්ය. ඩාල්ගේ දියණිය වන ලුසී අදහස් දක්වා ඇති ආකාරයට මැටිල්ඩා යනු රෝල් ඩාල් විශාල ප්‍රයත්නයක් දරමින් රචනා කළ කෘතියකි.
මැටිල්ඩා සහ ඔහුගේ පොත්වල හමුවන වෙනත් බොහෝ ළමා චරිත මෙන්ම රෝල් ඩාල්ද දෙමව්පියන් සතුටට පත් කරවන අන්දමේ සාමාන්‍ය ළමයෙකු නම් නොවීය. ඔහුට නේවාසික පාසලක අධ්‍යාපනය ලැබීමට සිදුවූ අතර එහිදී අත්දකින්නට ලැබුණු දරදඬු සහ අමිහිරි අත්දැකීම් ඔහු වැනි නිදහස්කාමී දරුවෙකුට නොතරම් විය. ඔහුගේ ළමා කාලය පිළිබඳව තොරතුරු ද බෝයි සහ ගොයින් සෝලෝ වැනි කෘති තුළ අන්තර්ගත වී ඇත. පාසලින් පිටවූ සැනින් ඔහු අප්‍රිකාවට යන ඩාල් තෙල් සමාගමක සේවය කළේය. එහිදී ලද අත්දැකීම් ඔහුගේ ඇතැම් කෙටි කතාවලට පාදක වී තිබේ. අනතුරුව බ්‍රිතාන්‍ය ගුවන් හමුදාවේ ගුවන් නියමුවෙක් ලෙස සේවය කළ ඔහු යුද්ධය තුළින් ජීවිත කාලයටම බලපාන අන්දමේ කායික තුවාල ලැබූ අතර පසුව ඔහු ඇමරිකාවට යනව ලද්දේ ඔත්තුකරුවෙකු ලෙසින් සේවය කිරීමටය. යුධ කාලයට පසුව ඔහු ඇමරිකාවේ මෙන්ම බ්‍රිතාන්‍යයේද සේවය කළේය. ඔහු විසින් වැඩිහිටි සාහිත්‍යයට දායාද කරනු ලැබූ කෙටි කතා පෙළක් හරි පුදුමයි යන නමින් චන්දන මෙන්ඩිස් සිංහලයට නගා ඇත.
රෝල් ඩාල්ගේ ළමා කෘති ලොව පුරා ජනප්‍රිය වීමට බලපෑ තවත් එක් හේතුවක් නම් ඔහුගේ සිතුවම් නිර්මාණ ශිල්පියා වූ ක්වොන්ටිම් බ්ලේක්ය. ඩාල්ගේ රචනා ශෛලියට විශේෂයෙන්ම ගැලපෙන විකටරූපී සහ අතිශයෝක්තියට බර අන්දමින් සිතුවම් නිර්මාණය කිරීමට ඔහු සමත් විය. ඔවුන් දෙදෙනා පළමුවරට එක්ව වැඩ කරන්නේ ද ඉනොමරස් ක්‍රොකඩයිල් නම් වූ රෝල් ඩාල්ගේ ප්‍රථම පින්තූර කතා පොතට වන අතර එතැනින් ඇරඹි ඔවුන්ගේ වෘත්තීය සම්පබන්ධතාව බොහෝ කෘති ප්‍රමාණයක් නිර්මාණය කරන්නට සමත් විය. ද බිග් ෆ්‍රෙන්ඩ්ලි ගයි, මැටිල්ඩා සහ ද ට්විට්ස් ආදිය ඒ අතර ප්‍රධාන වේ.
සමස්තයක් වශයෙන් ගත් කල රෝල් ඩාල්ගේ ලේඛන ශෛලියේ ඇති සුවිශේෂීත්වය වන්නේ හාස්‍යජනක බවය. ඔහු ලියූ වදන් බොහෝ විට ළමා මනසක් තුළ ප්‍රහසනයක් ඇති කරයි. එමෙන්ම තාලානුරූපී වදන් යොදාගැනීමටද ඔහු විශේෂ දක්ෂතාවක් දැක්වීය. විහේෂයෙන්ම චරිත ගොඩනැංවීමේදී විශේෂ නමක් මෙන්ම එම චරිතයේ අනන්‍යතාව ගොඩනංවන ආකාරයේ වාක්‍ය ඛණ්ඩද යොදාගැනීම ඔහුගේ ශෛලියේ විශේෂතාවකි. විශේෂයෙන්ම සත්ත්ව චරිත යොදාගැනීමේදී ඒවා මානවීකරණයට ලක්කිරීම තාත්වික අයුරින් සිදු කිරීමට ඔහු සමත් විය. විශේෂයෙන්ම චාලි සහ චොකලට් කම්හල කෘතියේදී ඔහු භාවිත කළ ශාබ්දික ගුණයෙන් යුතු භාෂාව නිසා එය පන්තිකාමරවල දරුවන් සඳහා වන හඩනගා කියැවීම්වලට ප්‍රශස්ත කෘතියක් ලෙසින් සැලකේ.
ඩැනී – ද චැම්පියන් ඔෆ් ද වර්ල්ඩ් යනු ඩාල්ගේ සුවිශේෂී කෘතියකි. එහි කුඩා කලදීම මව මිය ගිය කුඩා පිරිමි ළමයෙකු පිළිබඳ එකකි. ඩැනීගේ පියා සැබෑ පීතෘත්වය පෙන්වමින් ඔහු රැකබලා ගන්නා අන්දම කෘතියේ මුල් අදියරේදී තාත්විකව විස්තර වෙයි. ඔහුගේ පියා ගොවිපොළවලින් පීසන්ට් නම් කුරුළු විශේෂය සොරකම් කිරීමට විශේෂ දක්ෂතාවක් සහ පළපුරුද්දක් ඇති අයෙකි. ඊට අමතරව පියා සතුව ඇති සොරකම් කිරීමේ දුර්ගුණය දරුවා විසින් ඥාණාන්විතව වටහාගනී. පියා සහ ඩැනී එක්ව දුෂ්ඨ චරිතයක් වන ධනපතියෙකුට එරෙහිව කරන වික්‍රමාන්විත ක්‍රියා කෘතිය තුළින් විස්තර වේ. මෙය වික්‍රමාන්විත අත්හදාබැලීම්වලට කැමති කුඩා දරුවන්ගේ කියැවීමේ රැචිය ඇති කරනසුලු ප්‍රබන්ධයකි.
ද විච් යනු යුරෝපය පුරා පැතිර ඇති මායාකාරියන් පිළිබඳ සංකල්පය ඇසුරින් ඔහු ලියූ තවත් දීර්ඝ ළමා ආඛයානයකි. එහි ප්‍රධාන චරිතය වන්නේ මායාකාරියන්ට එරෙහිව සටන් කරන කුඩා දරුවෙකි. ඔහු රැකබලා ගන්නා අත්තම්මා මායාකාරියන් පිළිබඳ සියල්ල ඔහුට කියා දෙයි. එය දරැවන් ප්‍රිය කරන අතිශයෝක්තියෙන් සහ අරුමැසි බවින් පිරුණු ප්‍රබන්ධ ලෝකයක් ආඛ්‍යානය තුළ ගොඩනංවයි. පසුව පොතේ දිගහැරෙන මායාකාරියන්ට එරෙහි සටනට අවශ්‍ය පදනම සැකසෙන්නේ එලෙස ආත්තම්මා විසින් මුලදී ගෙනෙන විස්තර ඔස්සේය. එය ලේඛකයෙකු ලෙස ඩාල්ගේ බුහුටිකම ඉස්මතු කර පෙන්වන අවස්ථාවකි. මෙහිදී ප්‍රධාන මායාකාරියගේ චරිතයට ඔහු භාෂාව යොදාගෙන ඇති ආකාරය සිත්ගන්නාසුලුය. මායාකාරියගේ උච්චාරණය පැහැදිලිව දැක්වීම සඳහා ඔහු ඉංග්‍රිසි වදන් වෙනස් අයුරින් නැවත ගොඩනගා භාවිතා කරයි. සමස්ත කෘතිය ත්‍රාසය, කුතුහලය සහ භයානක රසය ඉස්මතු කළත් නොසිතන අවස්ථාවල හාස්‍යය මතු කරන්නටද ඩාල් සමත් වෙයි.
ඩාල්ගේ බොහෝ කෘති සිනමාව නැගී ඇත. මැටිල්ඩා කෘති යථානුසාරී (Live-Action) සිනමාවට නැගී ඇති අතර බොහෝ කෘති අනුවර්තනය වී ඇත්තේ ඇනිමේෂන් සිනමා කෘති ලෙසිනි. ඒ අතර ඩැනී, ද විචස්, ෆැන්ටෑස්ටික් මිස්ර් ෆොක්ස් ආදිය වේ.
ලේඛකයෙකු ලෙස ඔහු තම අදහස් සහ ලේඛන ශෛලිය වෙනුවෙන් පෙනී සිටි බව පෙනෙන්නේ අභියෝග නොතකා දිගිනි දිගටම ලිවීම නිසාය. ලේඛකයෙකු වීම පිළිබඳව ඔහු දක්වා ඇති අපූර්ව අදහසක් වන්නේ ‘ලේඛකයෙකු වීමේ වාසය නම් ඔබට අවශ්‍ය වන්නේ ඔළුවට එන දේවල් පැන්සල් සහ කඩදාසි පමණක් වීමය’ යන්නයි.
බී. ජී. එම්. ජනප්‍රිය
උපුටා ගැනීම: TW Stories