විසි වන දශකයේදී හොලිවුඩ් චිත්‍රපට කලාව උඩු යටිකුරු කල සුප්‍රකට විකට නළු චාර්ලි චැප්ලින් ගැන නොදන්නා කෙනෙක් නැති තරම් නේ. මේ ලිපිය, සුවහසක් වූ චැප්ලින් රසික සමූහය කලඹමින් සොහොන් බිමේ වූ ඔහුගේ මෘත දේහය අතුරුදන් වූ ආන්දෝලනාත්මක සිද්ධිය ගැනයි.
ලොවක් හාස්‍යයෙන් මුසපත් කල චැප්ලින්, 1977 වර්ෂයේ නත්තල් දා (දෙසැම්බර් 25 වැනිදා) හෘදයාබාධයක් හේතුවෙන් 88 හැවිරිදිව සිටියදී ලෝකයෙන් සමුගත්තා. ඔහුගේ බිරිඳ සහ දරුවන් විසින් ස්විස්ටලන්තයේ කෝෂසර්වේවෙ ගම්මානයේ, ඔවුන්ගේ නිවස්නය ආසන්න සුසාන භූමියකදී ගෞරණීය අවමංගල්‍ය උත්සවයක් අවසානයේ චැප්ලින් ගේ සිරුර භූමදානය කලා.
අසුබ ආරංචියක්.
“සාමදානයේ සැතපේවා”. ඒත් චාලි චැප්ලින් ට නම් වැඩි කලක් සාමදානයේ සැතපෙන්නට ලැබුනේ නැහැ. 1978 වර්ෂයේ මාර්තු 2 වැනිදා චැප්ලින් ගේ බිරිඳ ඔනා ඔ’නීල් ට දුරකථන ඇමතුමක් ලැබෙන්නේ ඇගේ සැමියාගේ මෘත දේහය තවදුරටත් සුසාන භූමියේ නැති බව පවසමින්. පවුලේ අය මුලින්ම හිතුවේ මේ කාගේ හෝ විහිළුවක් කියලයි. කාරණාව තහවුරු කරගන්නට සුසාන භූමියට ගිය ඔවුන්ට දැකගන්නට ලැබුණේ අඩි හයක් ගැඹුරු පොළෝ කුහරයක් පමණක් ඉතිරි කරමින් චැප්ලින්ගේ මිනිපෙට්ටිය අතුරුදන් වී තිබුණු ආකාරයයි.
කප්පම්කරුවෝ වැඩ පටන් ගනී.
කුතුහලයට තිත තියමින්, වැඩි වෙලාවක් යන්නට කලින් ඔ’නීල් ට දුරකථන ඇමතුමක් ලැබෙනවා. ඒ චැප්ලින්ගේ සිරුර පැහැරගත් කප්පම්කරුවන් ගෙන්. ඩොලර් 6,00,000 ක්, ලංකාවේ මුදලින් කෝටි 11 කට නොඅඩු කප්පම් මුදලක් ඉල්ලමින් චැප්ලින් පවුලට සහ පවුලේ නීතිඥවරයාට දිගින් දිගටම දුරකථන ඇමතුම් ලැබෙන්නට වුණා.
කප්පම් කරුවන් ගේ සැලසුම් සියල්ල කණපිට හැරුණේ චැප්ලින් ගේ බිරිඳ කප්පම් මුදල ලබාදීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීමත් සමගයි. “ජීවත්ව සිටියා නම් චැප්ලින් මේ ඉල්ලීම විකාරයක් විදියට දකීවි”. ඔ’නීල් ගේ ප්‍රතිචාරයෙන් පසුබට නොවුණු කප්පම් කරුවන් සැලසුමේ දෙවැනි කොටස දියත් කරන්න තීරණය කලා. අවශ්‍ය නම් කප්පම් මුදල අඩු කරන්නට තමන් කැමති බවත්, නැත්නම් චැප්ලින් ගේ දියණියන්ට අනතුරක් වන්නට ඉඩ ඇති බවත් කියමින් කප්පම්කරුවන් තර්ජනය කරන්නට පටන් ගත්තා. අලුත් යෝජනා ඉදිරිපත් කරන්න වගේම හෙට්ටු කිරීම් සහ තර්ජනය කිරීම් කරන්න නැවත නැවත දුරකථන ඇමතුම් ගන්න කප්පම්කරුවන් ට සිදු වුණා. අද වගේ ජංගම දුරකථන නොතිබුණු ඒ කාලයේ කප්පම්කරුවන් ට මේ සඳහා මහා මාර්ගය අයිනේ තිබෙන දුරකථන කණු (pay phones) පාවිච්චි කරන්න සිදු උනා.
කප්පම්කරුවන්ට වැඩ වරදී
පොලීසිය චැප්ලින්ගේ දේහය සොයා පරීක්ෂණ ආරම්භ කරන අතරේ, ප්‍රදේශයේ තිබුණු දුරකථන කණු 200 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් නිරීක්ෂණය කරන්නට උණේ කප්පම් කරුවන් ගේ මේ දුර්වලතාවය සැලකිල්ලට අරගෙනයි. නොකඩවා කෙරුණු තර්ජනයන් සහිත දුරකථන ඇමතුම් පොලිසියේ කාර්යය තව තවත් පහසු කලා. අපරාධය සිදුවී හරියටම සති දෙකක් ගත වූ මාර්තු 16 වැනිදා දුරකථන කණුවක් අසලදී රෝමන් වර්ඩස් නම් පෝලන්ත ජාතිකයාත්, අනතුරුව කෙටි කාලයක් තුල සහකරු ගාන්ට්ශෝ ගානව් නම් බල්ගේරියානු ජාතිකයාත් පොලිස් රැහැනට අසු වෙනවා. අපරාධයේ මහ මොළකරු වූ වර්ඩස් ට වසර හතර හමාරක බරපතළ වැඩ සහිතව සිර දඬුවමකුත්, අපරාධයට දැක්වූ සහයෝගය සීමිත බව සැලකිල්ලට ගෙන ගානව් ට මාස 18 කට සීමා වූ සිර දඬුවමකුත් නියම උණා.
අපරාධයේ පසුබිම
සරණාගතයින් ලෙස ස්විස්ටර්ලන්තයට පැමිණ සිටි ඔවුන් දෙදෙනා හුදෙක්ම ආර්ථික ප්‍රශ්න නිසා මේ අපරාධය කරන්න පෙළඹී තිබෙන බව පසුව අනාවරණය උණා. ප්‍රශ්නය මේ තරම් දුරදිග ගෙන යන්නට තමන්ටත් අවශ්‍ය නොවුණු බවත්, කොටින්ම කියතොත් මුලින්ම ඔවුන් සැලසුම් කලේ මෘත දේහය වළ දමා තිබූ තැනම තවත් අඩි ගණනක් පහලට හාරා මිනී පෙට්ටිය වල දමා (ඇද හැලුණු ධාරානිපාත වර්ෂාව නිසා පසුව අදහස වෙනස් කර තිබෙනවා), කප්පම් මුදල ගන්නට පමණක් බවත් කියමින් වර්ඩස් සහ ගානව් පාපොච්චාරණය කලා. 1977 දී ඉතාලි පුවත්පතක සඳහන් වූ මීට සමාන අපරාධයක් සම්බන්ධ ප්‍රවෘත්තියක් තමන්ව මේ අපරාධය කරන්න පෙළඹවූ බව වර්ඩස් තව දුරටත් කියා සිටියා.
2014 වර්ෂයේදී ප්‍රංශ ජාතික චිත්‍රපටි නිෂ්පාදකයෙක් වන ක්ෂෙවියර් බොවිස් මේ ආන්දෝලනාත්මක සිද්ධිය “The Price of fame” නමින් චිත්‍රපටයකටත් නැගුවා.
ආපසු නවාතැනට
භූමදානය කළ සොහොන් කොතේ සිට සැතැපුම් 10ක් පමණ දුරින් පිහිටි බඩඉරිඟු යායක සඟවා තිබී හමුවුණු චැප්ලින්ගේ දේහය සහිත මිනීපෙට්ටිය නැවතත් ගෞරව සහිතව භූමදානය කෙරුණා. මෙවර නම් සොහොන් කොත මතු පිටින් ඝන කොන්ක්‍රීට් තට්ටුවක් අතුරලා ආරක්ෂාව තර කරන්න චැප්ලින් පවුලේ උදවිය අමතක කළේ නැහැ. චැප්ලින්ගේ මෘතදේහය පැහැර ගැනීම අපරාධ ලෝකයේ සිදු කර ඇති අසාර්ථකම පැහැර ගැනීම් වලින් එකක් විදියට ඉතිහාසයට එකතු වුණා.
මූලාශ්‍ර:
https://www.smithsonianmag.com
https://www.history.com
https://www.theguardian.com/international
https://www.britannica.com/