මෙයාලා ඔයාගෙ ඔත්තු බලනවා කියලා ඔයා දන්නේ නෑ නේද? (වැල්වටාරම්)

ඔයාට කී සැරයක් මෙහෙම වෙලා තියනවද? ඔන්න ඔයා ඔයාගේ යාලුවට මැසේජ් එකක් යවනවා ඔයාට මොකක් හරි වෙළඳ භාණ්ඩයක් ඕනේ ඒක ගැන දන්නවනම් කියන්න කියලා…. ඊට ටික වෙලාවකට පස්සෙ ඔයාට ඕන item එක ගැනම ඔයාට ඇඩ්වටීස්මන්ට් එකක් අන්තර්ජාලය ඔස්සේ එනවා……. ඔයාට එහෙම වෙලා තියනවද? එහෙම වුණත් නැතත් දිගටම කියවන්න. මම මේ අද කතා කරන්න යන්නේ සුළු සුළුපටු මාතෘකාවක් ගැන නෙවෙයි. මේක ඇත්තටම ඔයාලා හැමෝම දැන ගන්න ඕනේ දෙයක්.
මේ ලඟදි ඉන්දියාව tik tok සහ තවත් චීන apps පනස් අටක් තමන්ගේ රටේ තහනම් කළා. ඒ වගේම දැන් ඇමරිකාව හා ඕස්ට්රේලියාවත් tiktok app එක තහනම් කලා.ඒනිසා මට හිතුනා මේකගැන හොයල බලන්න . ඒත් ඊට කලින් චුට්ටක් ඉන්න මම මගෙ tiktok app එක uninstall කරල එනකම්. සුවර් නෑනෙ කෝකටත්…………………
හරි ………… දැන් අපි කතා කරමු. ඇත්තටම ලොකු දත්ත ගබඩාවල් තමන් සතුව තියන මේ වගේ රටවල් මේගැන සලකිලිමත් වෙන්නෙ ඇයි? Tiktik app එකට ඇත්තටම අපි ගැන ඔත්තු බලන්න පුලුව්න්ද? එහෙමත් නැත්තම් මෙයාල මේ වැඩෙ කලේ චීන ආර්තිකය කඩාකප්පල් කරන්නද?
ඇත්තටම අපි tiktok app එක install කරද්දිම අපිට messege එකක් එනවා මේ app එක භාවිතා කරන්නාගේ තොරතුරු එකතු කරන බවට.අපි ගොඩක් වෙලාවට මේවා හටියට කියවන්නෙ නෑ. ඔයාගෙ IP adress එක, phone එකට සම්භන්ද වෙන අනෙක් divises, key stroke patterns, කැමරාවට පිවිසීම, සිටින ස්තානය පිලිබද තොරතුරු ( location data), ඒවගේම බොහෝ පෞද්ගලික දත්ත වලට මෙම app එකට පිවිසීමේ හැකියාව තියනවා. යුරෝපීය දත්ත ආරක්ෂක මණ්ඩලය මෙම app එක ගැන තොරතුරු හොයන්න කමිටුවක් පත් කරලා තියෙනවා. ඒ වගේම නෙදර්ලන්ත දත්ත ආරක්ෂක මණ්ඩලය මෙම ඇප් එකේ පෞද්ගලික තොරතුරු ආරක්ෂක පද්ධතිය ගැන විමර්ශනය කරනවා.
tik tok app එක මුළු ලෝකයේම රැල්ලක් විදිහට මහා වෙනසක් ඇති කරා කියලා අපි හැමෝම දන්නවා. අපි ලෑස්තිද මේ app එක නැතුව ඉන්න. ඒ වගේම ඇත්තටම tik tok app එකට අපේ ඔත්තු බලන්න පුළුවන්ද? අපි දැන් ආයෙත් මුලට යමු. මං ඉස්සෙල්ලා ඇහුවා නේද ඔයා යාලුවගෙන් වෙළඳ භාණ්ඩයක් ගැන ඇහුවහම ඒ භාණ්ඩය ගැන වෙළඳ දැන්වීම් ඔයාගේ ෆෝන් එකට එන්නෙ කොහොමද කියලා? ඔව් එහෙම වෙන්නේ ටික් ටොක් එක අපේ ඔත්තු බලන නිසයි. ඒක තමයි අපි නොදන්න ඇත්ත. ඒ වගේම මේ වැඩේ කරන්නේ tik tok app එක විතරයි කිව්වොත් වැරදියි. මේවා තව බොහොම apps වල සිද්ධ කරනු ලබනවා. ඒ වගේම සමස්තයක් විදිහට මුළු අන්තර්ජාලයට ම අපේ තොරතුරු එකතු කිරීමේ බලය තියනවා. ඔයාට සැක නම් ඔයා දැන් ගිහිල්ලා google කරලා බලන්න මොකක් හරි බඩුවක් ගැන. මේ සතිය ඇතුලත ඒ බඩුව ගැන වෙළද දැන්වීම් ඔබට ලැබෙනවා සහතිකයි මොකද වඩා ආකර්ෂණීය වෙළෙඳ භාණ්ඩ දැන්වීම් පරිශීලකයාට දෙන්න ඒ දැන්වීම් නිවැරදි පුද්ගලයාට යවන්න ඕන. අන්තර්ජාල සමාගම් බැඳී සිටිනවා සිටිනවා ඔය විදිහට කරන්න. ඒ වගේම එහෙම කරන්න නම් අනිවාර්යෙන්ම එයාලට සිද්ධ වෙනවා අපේ පෞද්ගලික තොරතුරු ලබාගන්න.
ඔව් අන්තර්ජාල සේවා අපේ පෞද්ගලිකත්ව නැති කරලා ඉවරයි. ඒත් අපිට තාම පුළුවන් නිදහසේ අදහස් ප්රකාශ කරන්න. ඒකයි මම මේ විදිහට මේ ලිපිය ඔයා ලඟට අරගෙන එන්නේ….. අපිට එකතු වෙලා පුළුවන ලෝකෙට කියන්න අපිට කොහොමද දැනෙන්නේ අපේ පෞද්ගලිකත්ව නැති වීම ගැන කියලා . ඒ වගේම අපිට කොහොමද දැනෙන්නේ ඇප් එකක් ඉන්ස්ටෝල් කරන එක අපාය එක්ක ගිවිසුමක් ගහනවා වගේ වැඩක් වීම ගැන කියලා. මේ ප්රශ්නෙ කොච්චර දරුණු වෙලාද කියනවා නම් ඇතැම් අය amazon’s Alexa ළග තියාගෙන යාලුවෝ එක්ක වෙළද භාණ්ඩයක් ගැන කතා කර කර හිටියත් එයාලට ඒ භාණ්ඩයට අදාල දැන්වීම පැමිණෙනවා. ඒ කියන්නේ alexa අපි කියන දේ හොරෙන් අහගෙන ඉන්නවා. කොටින්ම කිව්වොත් මෙයාල අපි ගැන ඔත්තු බලනවා . මං අහන්නේ මෙච්චරයි ඔයා ඔයාගේ phone එකේ තියන භයානක ඔත්තු කාර apps අයින් කරන්න කැමතිද ? එහෙමත් නැත්නම් ඔයා ඔයාගේ පෞද්ගලික තොරතුරු චීන සමාගම් විසින් සොරා ගැනීමේ විභවතාවය ට මුහුණ දෙන්න කැමතිද?
රන්දිකා සමරකෝන්
තොරතුරු අන්තර්ජාලය ඇසුරෙනි.