පරිකල්පනය යනු සිතීමයි. යමක් පිළිබද දිගින් දිගටම සිතීම මගින් පරිකල්පනය දියුණුවේ. මෙය චින්තනය ලෙසද විග්‍රහ වෙයි. චින්තනය යහපත් වු විට පරිකල්පනය වන්නේ යහපත් දෙයයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ යහපත, සතුට හා සැනසුමයි.
පරිකල්පනයට මග චින්තනයයි. චින්තනයට මග මනසයි. මනස මිනිස් මොලය මගින් ක්‍රියාත්මක වෙයි. ඒ අනුව මනස මගින් උපදින දේ මූලික හා ප්‍රධාන දේ වන බැව්
“මනෝ පුබ්බංග මා ධම්මා
මනෝ සෙට්ඨා මනෝමයා”
ලෙස බුදුපියාණන් වහන්සේ පෙන්වා දී ඇත.
“චේතනාහං භික්ඛවේ කම්මං වදාමි”
යනුද එයමැයි. චේතනාව හෙවත් සිතුවිල්ල ක්‍රියාව බවට පත්වන බැව් ඉන් කියැවෙයි.
පොඩි දරුවන්ට උගන්වන ජනකතා, සුරංග කතා යනාදිය පරිකල්පනයට මග පෙන්වන නිර්මාණවේ. වැඩිහිටියන් කියවන ජාතක කතා, විද්‍යා ප්‍රබන්ධ යනාදියද එයාකාරම වේ.
මේවා මගින් කරන්නේ චින්තනය පුළුල් කිරීම‍යි. ඒ ඔස්සේ ලෝකය ඉදිරියට යන්නේ නව නිර්මාණ බිහිවීමට මග පෑදීම හරහා වේ.
මේ සදහා පාදක වෙන්නේ පුංචි මනසට හෝ වැඩිහිටි මනසට කාවද්දන දේ තුලින් බැව් පෙනේ.
කුඩා වයසෙදි බුද්ධ ප්‍රතිමාවට වදින දරුවා බුද්ධ කියන්නේ බුද්ධිය කියන දේ අවබෝධ කරගැනීම දක්වා යා යුතුයි. නැතිනම් කුඩා කල ගල් ප්‍රතිමාවට වැඳි ඔහු වැඩිහිටි වූ පසුද වන්දනාව තුලම රැදී පරිකල්පනයෙන් තොරව සිය මෝඩකම හෙවත් නොදන්නාකම වර්ධනය කරගනිමින්ම ජීවත්වීමට පෙළඹෙනු ඇත. එමගින් දර්ශනය නොව විදර්ශනය වඩමින් ඔහු නිද්‍රාශීලී මානවකයෙක් වී මෙලොවට නුසුදුස්සෙක් වී ඉක්මනින් මිය පරලොව යනු වනු ඇත.
යමෙකුට බුද්ධිය හෙවත් සත්‍යාවබෝධය (Enlightenment) පහළවන්නේ චින්තනය හෙවත් පරිකල්පනය ඔස්සේ බැවින් මේ සියල්ලට මූලික සිත, චින්තා මාණික්‍ය ලෙස හැදින්වු බැව් පැරණි පොත පත කියැවිමෙන් අවබෝධ කරගත හැක. බුද්ධත්වයට පත්වීම බුද්ධිය හෙවත් විද්‍යාවේ පහළවීමයි.
චින්තනය පුළුල් වීමෙන් දැනුම උපදි. දැනුම (Knowledge) යනු ධර්මයයි. කුසල් හෙවත් කුසලතා උපදිනවා යනු දැනුමේ ප්‍රතිඵලයයි.
බුද්ධිය, දැනුම සමග විනය හෙවත් තැන්පත් බව උපදියි. මේ තත්වය තේරුම් ගත්, අවබෝධ කරගත් මිනිස් සමාජ ඉදිරියට යෑම ස්ථිරවේ.
පෙර පාසලේදී 1, 2, 3 ඉගෙන ගන්නා දරුවා විශ්වවිද්‍යාල අවධියේ පුළුල් ජ්‍යාමිතික හෝ ත්‍රිකෝණමිතික අධ්‍යානයන්ට හෝ ඉන් එපිටට යන්නේ මුලින් ඉගෙන ගත් 1,2, 3 නිසා බව අද වැඩිහිටි වී සිටින අප අමතක නොකල යුතුයි.
එදා වනයේ ඵල වැලෙන්, අල ගෙඩියෙන්, දඩයමින් පෝෂණය වූ මානවයා අද දක්වා දුර ගමනක් ආවේ චින්තන විප්ලවයෙන් බැව් නොරහසක්. ඒ අනුව පරිකල්පනය හෙවත් දෙයක් (Thing) ගැන දිගින් දිගටම සිතීම ඔස්සේ උපදින දැනුම නව නිර්මාණයකට පාදක වෙයි. එය විප්ලවයට (Revelation) මග පාදයි.
කැලයේ ගසක් වැටීමෙන් ඉතුරු වුනු ලී කොටයක් පෙරලී යනු බලාසිටීම ඔස්සේ උපන් චින්තනය “රෝදය” බිහිවීම දක්වා වර්ධනය වූ ආකාරය ඊට උදාහරණ වේ. රෝදයෙන් පසු සතෙකු බැදි ගැලද ඉන්පසු එහිම විකාශනය වූ මෝටර් රථයද ඉන්පසු පියාපත් සහිත විශාල මෝටර් රථයක් වු ගුවන් යානයද බිහිවිය.
වනචාරී යුගයේ සිටි මානවයා ගල් ගුහා බිත්තියේ ඇදි රූප දෙස බැලීමෙන් ඔහු ක්‍රම ක්‍රමයෙන් පරිකල්පනය ස්ව දියුණුවට යොදාගත් අයුරු අපූරුවට විග්‍රහ වේ. ලෝකයේ සෑම මානව ශිෂ්ටාචාරයකම මේ ප්‍රාථමික දැනුම සම්බන්ධ උදාහරණ බොහෝ වේ.
රයිට් සොහොයුරන්ගේ පියා තමන්ගේ වින්කලයේ බිත්තියේ ලියා තිබු “The Man Can Fly Like A Bird” නමැති තනි එක් වාක්‍ය‍ය ඔස්සේ ගිය දෙසොහොයුරන්, අද රොකට්ටුව දක්වා පුළුල් වුන සිය ගමනට හෙවත් මහා පරිකල්පනයට මුළු ලෝකයම රැගෙනවිත් තිබෙන ආකාරය විශ්මයජනකය.
ඒ අනුව ජාතක කතා පොතේ එන පියාඹන සූරදූතයන් හෝ අහසේ ඇති සුර විමන් නැතහොත් සදෙව්ලෝ හෙට දින සැබෑවක් වනු ඇත. ඒ අනුව කිව හැක්කේ ජාත්‍යන්තර අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යස්ථානය යනු සුළු පරිමාන දිව්‍ය ලෝකයක් බවයි. සියළු සැපතින් සපිරුන යාමය , තුසිතය, තාවතිංශය තව වසර ගණනාවකින් හෝ දශකයකින් මෙපිට හෝ මදක් එපිටින් නියත වශයෙන්ම බිහිවනු ඇත.
ඒ අනුව SpaceX අභ්‍යාවකාශ ව්‍යාපෘතියේ ප්‍රධානි (CEO) Elon Musk (ඊලෝන් මස්ක්) යනු දෙවියන්ට මග හසර පෙන්වන දෙවියන්ටද අධිපති වු සක් දෙවිඳු බදු අයෙක් නොවන්නේ නොවේද ?
ආරය හෙවත් ඔබගෙන් ඔබේ දරුවාට, ඔබේ දරුවාගෙන් ඔහුගේ හෝ ඇයගේ දරුවාට යනාකාරයෙන් ඔබ මම ගමන් කරනා සංසාරයේ (සං+ආර=සංසාර) සැබෑ අරුත අප තේරුම් ගත යුතුය.
ඒ මතු සසරේ උපදින ඔබත් නොවන, මමත් නොවන, වෙන අයෙකුත් නොවන (නච සෝ නච අඤ්ඤෝ) මානවයාට ඒ සදෙව් ලොව සැප විඳීමට අවශ්‍ය කුසල් හෙවත් කුසලතා (Skills) අද අදම අප සම්පාදනය කල යුත්තේ “අප්පමාදේන සම්පාදේථ” යන බුදු වදනට අනුවයි.
උපුටා ගැනීම: නුවා-Nuwa