කැවුම් කතා (වැල් වටාරම්)

ගෙදර පොඩි බඩගිනි කාරයගේ සිට ලොකු බඩගිනිකාරයා වෙනකන් උදේ ඉදන් හවස් වෙනකන් මන්තරයක් වගේ ” කන්න මුකුත් නැද්ද ” මතුර මතුර කෑම කාමරේ , කුස්සියේ, කෑම වහන වට්ටිය යට, ෆ්‍රිජ් එකේ, ටින් බෙලෙක්ක වල කෑම හොයනවා.

” අම්මෙ මොනවහරි හදමුද? ” මල්ලි අම්මාට ඇවටිලි කරන්න උනා. ඔන්න ඉතින් අම්මා කැවුම් හදන්න ලෑස්ති වුනා.

අපේ අම්මා ඉස්සර කැවුම් හැදුවෙ පිටි, පාන් පිටි, සීනි, පැණි, ලුණු සහ වතුර ඔක්කොම එකට දාල මිල්ක්මේඩ් පදමට වගේ පදමට. බුබුලු එන තුරු කලවම් කරගනිමින්. ඒත් දැන් නම් පැණි ලිප තියලා උණු කරල ඒක පොඩ්ඩක් නිවුනට පස්සෙ පිටි දාල තමයි කැවුම් හදාගන්නෙ. එතකොට කැවුම් බොහොම මෙලෙක් කියලා අම්මා කියනවා.

මෙසේ සාදා ගන්නා කැවුම් පිටි මිශ්‍රණයෙන් මදක්, කුඩා කෝප්පයකට වත්කර ගන්නා අම්මා රත් වූ තෙල් තාච්චියට ටික ටික නූලක ආකාරයෙන් ඒ මිශ්‍රණය වත් කරනවා. එය කුඩා රොටියක ආකාරයට වී මැද පිරී යන තුරු. ඉන් පසු එක් අතකින් කැවුම් කූරෙන් කැවුමේ මැදට අනිමින් අනිත් අතින් තෙල් හැන්දෙන් කැවුමට තෙල් ඉහිනවා. කැවුම් කූරෙන් කැවුම මැදට අනින විට අමු පිටි ටිකෙන් ටික කැවුමෙන් උඩට එන්නට පටන් ගන්නවා. මෙසේ උඩට ගලා එන අමු පිටි වලට තෙල් ඉසිමින් කොණ්ඩයක් ආකාරයෙන් සකස්වන තුරුම කැවුම් කූර කැවුම තුලට අනිමින් කොන්ඩ කැවුම් සාදා ගන්නවා.

හැන්ද නටයි – කූර නටයි

කැවුම් ගෙඩිය – තෙලේ නටයි සිබිල් නැන්දාගේ කැවුම් යෝදයා පොතේ මෙලෙසෙ කවියකුත් තිබ්බා මතකයි.

කැවුම් සාදා තාච්චියෙන් බාන විටම කැවුම් වාශ්ප වෙයි. උණු උණුවේ කැවුම් කෑමටයි අපේ ගෙදර බොහෝ දෙනා කැමති. ඇඹුල් කෙසෙල් ගෙඩි හා කැවුම් කෑමටත් කැමති උදවියත් අපේ ගෙදර සිටිනවා. මම නම් කෑමට කැමති කැවුම් හොදින් නිවුනු පසුයි.

කැවුමේ යට වටය බොහෝ බීක්කු ලෙස රැලි වැටී ඇත්නම් අම්මා පවසන්නේ සීනි වැඩි බවයි. සීනි බොහෝ අඩු වූ විට කොන්ඩය ගැනීම බොහොම පහසු බවයි ඇය පවසන්නේ. එමෙන්ම කැවුම තෙල් තාච්චියේ පැත්ත හරවා සෑදීමෙන් කැවුමේ මැද හිස් වන බවක් අම්මා කියයි. අම්මා කැවුම් සෑදීමේදී කිසිදා අච්චුවක් භාවිතා කරනු මා දැක නැහැ. නමුත් කැවුම් සීයක් සෑදුවත් එකම ප්‍රමාණයේ කැවුම් සෑදීමට ඇය බොහෝ සමත්. අච්චුව දමා කැවුම් සෑදීම ආච්චි සිතන්නේ මදිකමක් ලෙසයි.

සමහරෙක් කැවුම් මිශ්‍රණය සෑදීමේදී වතුර වෙනුවට තේ යොදා ගන්නේ තද පාටක් ලබා ගැනීමටයි. එසේම සීනි පුච්චා දැමීමෙන්ද පැහැය වැඩි කර ගන්නට හැකියාවක් තිබෙනවා. රාජගිරියෙ අම්මා කැවුම් සෑදීමේදී පොල් පැණි යොදා ගත්තද අපි කැවුම් සාදන්නේ කිතුල් පැණි වලින්. කිතුල් පැණි නැත්නම් අපේ ගෙවල් වල කිසි විට කැවුම් සෑදීමක්ද සිදු වන්නේ නැහැ.

“සිංහලයා මෝඩයා කැවුම් කන්න යෝදයා” කියල ඉස්සර සුද්දා කිව්ව බව ආච්චි කියනවා. මම පුංචි කාලෙ හිතන් හිටියෙ සුද්දා ඒක කිව්වෙ අපේ මාමාව දැක විය යුතුයි කියායි.

අපේ සීයා ඉස්සර නිතරම කියන්නේ “ඔය මෝඩයා වැඩක් කරොත් ඔහොම්මමයි” කියායි.

අපේ මාමත් ටිකක් උස මහත හාදයා. ඒක හින්දා මගෙ ඔලුවෙ තිබ්බෙ සුද්දා ඕක මාමටම කියා ඇති බවයි.

අපේ අම්මාගෙ කැවුම් වලට වඩා ආච්චීගේ කැවුම් බොහෝ රසවත් බවයි මගේ අදහස. ආච්චිගෙ කැවුම් දෙකට කැඩූ විට ඇතුලත පෙනෙන්නේ මී වදයක් ලෙසයි. අඩිය කර වී කලු පාට වුනු ආච්චිගේ කැවුම් තරම් රස වෙනත් කැවිලි වර්ගයක් කියන්නට මා දන්නේ නැති තරම්. ආච්චි බෙරලිය පිටි ලැබුනු කාලයට බෙරලිය යොදා කැවුම් සාදනවා සේම ඉදහිට අන්නාසි ඉස්ම යොදාද කැවුම් සාදනවා.

ආච්චිට බොහෝ වේගයෙන් කැවුම් සාදන්න විශේෂ හැකියාවක් තිබෙන්නේ දීර්ඝ කාලයක සිට ඇය කැවුම් සාදන නිසා විය යුතුයි. ඇය අවුරුදු දහ තුනේදීත් මහ ගෙදර තිබූ තේ කඩයට කැවුම් සෑදූවේයැයි කියන්නේ හරි ආඩම්බරයෙන්. අපේ ගෙදර එක්කෙනා නම් ආච්චිට කියන්නේ කැවුම් විශාරද කියායි.

මම කැවුම් විශාරදගේ මිණිබිරිය නිසා කසාද බැන්ද අලුත දවසක් කැවුම් සෑදුවා. එයට හේතුව වුනේ මා හදනා සියලුම කෑම අපේ ගෙදර එක්කෙනා රාජගිරියේ අම්මාගේ කෑම හා සංසන්දනය කිරීම නිසායි. රාජගිරියෙ අම්මා කැවුම් සාදන්නේ අවුරුද්දට පමණක් බව ඇය මට වරක් පැවසු නිසා ගෙදර එක්කෙනාට අම්මාගෙ කැවුම් වල රස මතක නැතිව ඇතැයි මට සිතුනා.

මම එතෙර සිට අපේ මහ ගෙදරට කතා කොට අම්මාගෙන් කැවුම් රෙසිපිය ඉල්ලාගත්තේ කිසිම කෙනෙක්ට දෙයක් නොකියන්න කැවුම් සාදමීයි තදින් ඉටාගෙනයි. පිටි මිශ්‍රණය ඒදූ ( සෑදූ ) විට අම්මාගේ පදම ආවේයැයි සිතා මම කැවුම් සෑදීමට පටන් ගත්තත් මට කැවුම් කූරක් තිබුනේ නැහැ. මම ඇණ මුරිච්චි පෙට්ටි එකින් එක අවුස්සා ඉස්පෝක් කම්බියක් වැනි එකක් ගෙන අනෙක් කෙලවරේ රෙදි පටියක් ගැට ගසා ගත්තේ එය රත් වීම වලක්වා ගැනීමටයි. දැන් නම් එය මහා අමනොඥ ක්‍රියාවක් සේ පෙනුනත් මට අවශ්‍ය වූයේ කෙසේ හෝ කැවුම් සෑදීමට පමණයි.

මම සෑදූ මුල්ම කැවුමේ සීනි වැඩි බවක් දැනුනා. නැවත මම පිටි ස්වල්පයක් යොදා කැවුම් සෑදීමට පටන් ගත්තත් එවිට පැණි රස බොහෝ අඩුවී තිබුනු නිසා නැවත සීනි දමන්නට සිදු වුනා. මෙලෙසව්ස්ව් හරි පදම එනවිට මගේ කැවුම් පිටි ඉවරවී ගොස් තිබුනු අතර ඉතිරිවූ සියලුම කැවුම් වලින් රස බැලීමට යාමෙන් එකම සම්පූර්ණ කැවුමක්වත් ඉතිරි වී තිබුනේ නෑ. මගෙ වැඩ පෙන්නීම එයින් නිමා වුනා.

පසු කලෙක ලංකාවෙන් යනවිට ගෙදර තිබූ අමතර කැවුම් කූරක් අම්මාගෙන් ඉල්ලා ගෙන යාමට මම අමතක කලේ නෑ. කෙසේ වෙතත් අපේ එක්කෙනා මගේ කැවුම් නම් අම්මා හා සසදන්නට ගියේ නැති නිසා කැවුම් සෑදීමේදී හෝ රාජගිරියේ අම්මාට ඉදිරියෙන් සිටීමට හැකි වීම මට මහත් අස්වැසිල්ලක් උනා.

අපේ ගෙදරින් කැවුම් නොකෑ නෑදෑයෙක් හෝ මිත්‍රයෙක් සිටීනම් ඒ ඉතා අතලොස්සක්. මගේ විවාහ උත්සවය හෝටලයක ගැනීමට යාමේදී අපේ අම්මා විමසූයේ කැවිලි මේසයක් දැමීමට පුලුවන්ද යන්න මුලින්ම සොයන ලෙසයි. හෝටල් දෙක තුනකින් පිටතින් ආහාර ගෙන ඒමට නොහැකි බව පැවසූවත් අවසානයේ අම්මාගේ කැමැත්ත ඉටු කර දීමට හැකි වුනා.

කෙනෙක් අප නිවසේ නිතර කැවිලි සෑදීම මුසාවක් හෝ විහිලුවක් ලෙස දකින්නටත් පුලුවන්. නමුත් ඔබගේ වයසක ආච්චි හා අම්මා කැවිලි සෑදීමේ දක්ශයින් නම් හා අපේ තාත්තා කියන ලෙස ඔබ කෑම මූලික කරගත් පවුලක උපත ලබා ඇත්නම් මේවා ඔබට අලුත් දේවල් නොවනු ඇත.

අදටද අපේ අම්මාගේ ලෝකය බොහෝ කුඩා සීමාවක වන අතර ඇයගේ පරම සතුට හැදීම හා බෙදීම වේ. මා දන්නා පරිදි බොහෝ අම්මලා හැදීමටත් බෙදීමටත් බොහොම මනාප වෙති. අපේ තාත්තා පවසන ලෙස හෙට අපි මගට වැටුනත් අම්මාගේ බෙදිල්ල නම් ඉවර නොවනු ඇත.

පින්තූරය සදහා අනුග්‍රහය නංගීගෙන්.