ඉස්සර අපේ ගෙදර කුකුල්ලු හිටියා.ඒ කියන්නෙ ගං කුකුල්ලු. ගෙදර කෑමට ගත්තෙ ඒ කිකිළි බිත්තර. උන්ට කන්න දුන්නෙ කුස්සියෙ ඉතුරු වෙන බත් දංකුඩ,පොල්කුඩු,එළවළු කෑලි වගේ දේවල්.සමහර වෙලාවට ලොකු අම්මා හාල් පොළලා අයින් කරන සුණුසාල් ටිකත් ‘බ.. බ..’කියලා කුකුල්ලුන්ට ළඟට කතා කරලා කන්න විසිකරනවා.කුකුල්ලු දිහා බලන ලොකු අම්ම එකෙක් හරි අඩුනං බයන්නට ඇලපිල්ල දාල ටිකක් ඇදලා උස්හඩින් කතා කරනවා.
බා….බා…බා..
ඒ සද්දෙට කොහෙ හරි ගාලක අහුලකකා හිටපු අඩු එකා දුවගෙන එන්නේ මීටර් සීය අඩුම කාලයකින් වාර්තා කරලා.
කුල්ලට හාල් දාලා වී ඇට තෝරන එක ඒ දවස්වල අපි පැනල ඉල්ලගෙන කරන දෙයක්.අතෙන් එහාට මෙහාට කරන කොට මතු වෙන වී ඇටය ලොකු අම්ම වගේ” බ බ’ කියලා කුකුල්ලුන්ට කතා කරල දෙන එක මාර ජොලි.සමහර වෙලාවට හාල් ඇටත් විසිකරන්නෙ ලොකු අම්මට හොරෙන්.උන්දෑ කුකුල්ලුන්ට නම් පවා දාල තිබ්බා.මට හොදට මතක කවඩි කිකිළිව.ඒකා කළුයි,සුදුයි වයිරන් පිහාටු. අපි පාට පාට කුකුළු පිහාටු එකතුත් කරනවා.ලොකු තාත්තා කුකුළු පිහාට්ටෙ කොන ඉතුරු වෙන්නෙ අනික් ටික ඇදල දාලා කන් කසන්න නියම සනීප භාණ්ඩයක් හදා ගන්නවා.අපිත් ඒක අත්හදා බලලා තියනවා
හප්පෙ..කට හොකර වෙලා,ඇස් වැහෙනවා ඒ දැනෙන කිතිය මුසු සනීපෙට.
කොටින්ම මුළු සර්වාංගෙම කිලිපොලා යනවා.
කිකිළියො රොත්තටම රජ කුකුළෙක් හිටියා හැම කාලෙකම.ඌව තේරෙන්නෙ කුකුල්ලු කීප දෙනෙක් අතරින්. කුකුළු ඇත්තන්ගෙ කිරියා පටිපාටිය බලලා ලොකු අම්මා තමා කිකිළියන්ව රැක බලා ගැනීමට සුදුස්සා තෝරා ගන්නෙ.මූනෙ උඩිනුයි යටිනුයි රතු පාටට තියන කරමල ,තැඹිලි,රතු,කහ,කළු පාට මුහු වෙච්ච ලස්සන කුකූල් වල්ගය ඌට රජ පාට ගෙනාවා. කුරුම්බැට්ටි වගේ හිටපු අපි රජ කුකුළගෙන් කිකිළියන්ව බේරගන්න වෙච්ච මහන්සියක් හප්පේ ඒ කාලේ.කවුද දැනන් හිටියෙ කිකිළිත් මේ බෙරිහන් දීගෙන ගේ වටේ දිව්වට කුකුළගෙ කුකුල් වැඩවලට කැමතියි කියලා.
කෙකර ගාන කවඩි කිකිළියෙක්ව ලොකු අම්ම රක්කනවා.කුස්සියේ අඳූරු මුල්ලක ලොකු කොරහකට වැලි දාලා බිත්තර 10ක්15 වගේ මතක කිකිළි ගේ බඩ යට තියනවා. එහෙම තියපු දා ඉදල අපි ගිහින් බලනවා පැටවු ඇවිත් ද කියලා. සමහර දවස්වලට කිකිළි ගේ බඩ යටටත් අත් දාල බලනවා.
හම්මේ රස්නෙ…ඒක හරි සනීප රස්නයක්. සිනිඳු කිකිළි පිහාටු වැදෙද්දි ආසයි.කිකිළි සමහර වෙලාවට කැමති නෑ ඒ වැඩේට.ටිකක් පාටි එක දාලා එළියට ඇවිත් තියන බිත්තර හොටෙන් බඩ යටට තල්ලු කරලා ආයේ නිදි කිරා වැටෙනවා. අනේ මට ඒ කිකිළි අම්මෙක්ව බලන්නත් ආසයි දැං.
කුකුළු රංචුවෙ ගේ තිබුණෙ අහසේ.ඒ කිව්වෙ පොල් ගස් දෙකක් අතර කටු කම්බියක් ඇදල කුකුළු කූඩුව රඳවලා තිබ්බේ.හවස් වෙන කොට ලොකු අම්මා කෑ ගහනවා “කුකුල්ලුන්ට ඉනිමග තියන්න’ කියලා.උන් ගොම්මන් කළුවරත් එක්ක ඉනිමග දිගේ කූඩෙට යනවා.යන්නෙ නැතුව ටැග් ගැහෙන උන්ට ලොකු අම්ම “කූඩු කූඩු” කියනවා.අපුරුවට යනවා.උන්ට අපිට වඩා සිංහල තේරෙනවා කියලා ඒ කාලෙ අම්ම අපිට කියනවා.කූඩෙට ගියාට පස්සෙ දොර වහන්නෙ පහතට එල්ලෙන දොරට බැදලා තියන ලණු පටකින්.ඉනිමග අයින් කරපුවාම උන් එක්ටැම් ගෙයි වගේ. කලවැද්දගෙන් බේරගන්න තමා එහෙම කරන්නේ.උදේට කුකුල් කූඩෙ දොර අරින එකනං අපි ආසාවෙන් කලා
ලණු පොට ලිහන එක විතරයි.දොර ඇරෙනවා.ඕං බලනවනං ,”කුකුල්ලු ඉගිලෙති”.නිකං නෙමේ සද්දෙකුත් දාගෙන.ඒක බලන් ඉන්න එක හරි ජොලි.හැබැයි කූඩෙ යටට නම් කිට්ටු වෙන්නෙ නෑ.රැයේ විසුල කුකුල් වසුරු,…ආයෙ මොකටද කුකුල් බෙටි කියලම ලියන්නම් කෝ කූඩෙ යට පොලොවෙ තැන්පත් වෙලා ලස්සනට.
කිකිළියන්ව බලාගන්න එකට අමතරව රජ කුකළා කලේ අපිව පාන්දරට කූද්දන එක. කුක්කූ කූක් කූ…කියන ඒ හඩ ඒ කාලෙ නම් කුකුළගෙ කට බඳින්න තරම් කේන්තියක් ගෙනාවත් මං මේ කල්පනා කලේ අවුරුදු 10කින් විතර කුකුළෙක් පාන්දරට අඩලනවා ඇහුනේ නෑනේ බොලේ කියලා.එලාම් එකට වඩා ඒ හඩ කොයිතරම් මිහිරි ද?.
දැං කාලෙක ඉදලා නගරයේ නෙ ජීවත් වෙන්නෙ.දවසක් 4 ටනැගිටලා ළමයින්ව ඉස්කෝලෙ අරින්න උයන්න පිහන්න ලෑස්ති වෙද්දි
“කුක්කු කූක්’ ගාපි කුකුළෙක්. මට මගෙ කන් දෙකත් ෂුවර් නැතිඋනා. විනාඩි ගානකින් ආයෙ….කුකුළෙක් අඩලනවා නේන්නං.ඒත් කොහෙද? කීප වතාවක් ම ඇඩළුවා.ළග පාත ගෙදරකට ගෙනත් වගේ මම හිතුවා.කවදාවත් නැතුව ළමයි දෙන්නත් නැගිට්ලා ආවා.
‘අම්මේ කුකුළෙක් කෑ ගහනවා
මට ඇහැරුනා” පුතා කිව්වා
“ෂෝක් නේද එයා කෑ ගහද්දි”
දූව කිව්වා.අම්මා කූද්දවනට වඩා කුකුල් නාදෙ එයාලට මිහිරිව ඇහෙන්න ඇති.කොහෙද,කාගෙද කුකළා? මට වගේම එයාලටත් ප්‍රශ්න.
දවල් වෙද්දි මට නං ප්‍රශ්ණෙට උත්තර හම්බුනා. එක්තරා වන්දනා ස්ථානයක බාරයකට ගෙනා පූජා ප්‍රාණයක් තමා පාන්දර අපිව ඇහැරවල තිබ්බේ..අන්තිම තත්පරෙත් තම යුතුකම ඉෂ්ට කරපු කුකුළාව මම හිතෙන් මවා ගත්තා.
පහුවෙනිදා මම දුවව ඇහැරවද්දි එයා ඇඳේම ඉදගෙන ඇහනවා” ඇයි අම්මේ අද අර කුකුළා අපිව ඇහැරෙව්වෙ නැත්තෙ ???”
උපුටා ගැනීම: Nilusha Anne