ස්වභාවධර්මය කියන්නේ අරුම පුදුම දේවල් වලින් පිරුණු දෙයක්. ඇත්තටම ස්වභාවධර්මය තුළ සිදුවන සමහර දේවල් සාමාන්‍යය මිනිසුන්ට තබා විද්‍යාඥයන්ට පවා තේරුම් ගන්න බැරි අවස්ථාවල් තියෙනවා. සත්ව ලෝකය තුළත් නොයෙකුත් ආකාරයේ අරුම පුදුම හිතාගන්න බැරි දේවල් වාර්ථාවෙලා තියෙනවා. කොහොම වුනත් ඒක සෛල ජීවින්ගෙන් පටන් ගෙන ඉතා සංකීර්ණ සත්ව ලෝකයක් නිර්මාණය වීම කියන්නෙම අරුම පුදුම දෙයක් තමයි. අද අපි ඔයාලට අරගෙන එන්නේ සත්ව ලෝකයේ අරුම පුදුම බව තව දුරටත් වැඩි කරවන, ඇත්තටම ජීවත්වෙනවද කියලා හිතාගන්නත් අමාරු අද්විතීය සතුන් 10දෙනෙක් පිළිඹදවයි.
01. “බැටළු සම පොරවාගත් ඌරෙක්”, මැංගලිස්ටා ඌරා
මේ ලොම් වලින් පිරුණු ඌරා මුල්වරට හමුවී ඇත්තේ 19 වන ශතවර්ශයේ මැද භාගයේදීය. හැබැයි ඉතින් මෙයාලව බල්ලෝ, පූසෝ වගේ සුරතලේටනම් ඇති කරන්නේ නැහැ.
02. රන්වන් මුක්කන්-නාසයක් ඇති වඳුරා, රයිනෝපිතිකස්
මුක්කන් නාසයක් ඇති මෙම වඳුරන් චීනය, වියට්නාමය වැනි රටවල කඳුකර ප්‍රදේශ වල ජීවත්වෙයි.
03. ටැමරින් අධිරාජ්‍යයා
මෙයාට මේ නම වැටිලා තියෙන්නේ මෙයාගේ මේ තේජාන්විත උඩු රැවුල නිසයි. මොවුන් ජීවත්වන්නේ ඇමසන් වනාන්තරයේ පේරු, බ්‍රසීල හා බොලිවියානු කලාප වලය.
04. පැටගෝනියන් මාරා
මොවුන් හාවුන්ගේ හා කැන්ගරුවන්ගේ මිශ්‍රණයක් බව පැවසේ. මොවුන් ජීවත්වන්නේ ආර්ජන්ටිනාව අශ්‍රිතවය.
05. ෆ්ලෆි කව්
රංචු වශයෙන් ගැවසෙන මෙම හරක් විශේෂය කඳුකර ප්‍රදේශවල ජීවත්වන බව පැවසේ.
06. මාකෝර් එළුවා
මෙම එළුවන් ඇෆ්ගනිස්තානය, තුර්කිස්තානය හා කාශ්මීරය අවට කදුකර ප්‍රදේශ වල ජීවත් වෙයි.
07. රැකූන් බල්ලා
ඇත්තටම මොවුන් දුටු විට බල්ලෙක්ද රැකූන් කෙනෙක්ද කියා සොයාගැනීම ටිකක් අපහසුයි. මොවුන් වැඩිවශයෙන් නැගෙනහිර ආසියානු කලාපයේ ජීවත්වෙයි.
08. බ්ලූ ෆුටඩ් බෝබි
නිල් පැහැති දෙපා ඇති මෙම සතුන් පැසිෆික් සාගරය ආශ්‍රිතව ජීවත් වෙයි. එසේම මෙම සතුන්ිතාම විනෝදකාමී වෙයි.
09. මලයාන් කොලූගෝ
කොලූගෝ වර්ගයට අයත් මෙම සත්වයා අග්නිදිග ආසියානු කලාපයේ බෙහෙවින් ජීවත් වේ.
10. වෙනිසියුලානු පූඩ්ල් මොත්
මෙම සත්ව විශේෂය සොයාගෙන ඇත්තේ 2009 වර්ෂයේදීය.
11. ක්ලව්ඩ් ඇන්ටිලොප්
Preview photo credit cmwyvern
උපුටා ගැනීම: Ceylon journal