ලෝකයේ මිල අධිකම’ පොත ලෙස සැළකෙන්නේ ලියනාර්ඩෝ ඩාවින්චි විසින් රචිත ‘Codex Leicester’ නම් ග‍්‍රන්ථයයි. ක්‍රි.ව.1504–1508 අතර කාලය තුල රචනා කල මෙම අයිතිහාසික ග්රන්ථය එළිදක්වන ලද්දේ 1510 දිය. මෙම ග්රන්ථය ලියනාර්ඩෝ ඩාවින්චි විසින් රචිත විද්‍යා සඟරාවකි. කෝටිපති බිල් ගේට්ස් විසින් මෙම විද්‍යා සඟරාව 1994 වසරේදී නිව් යෝර්ක් නගරයේ පැවති සුප්‍රසිද්ධ Christie’s සමාගම විසින් පවත්වන ලද වෙන්දේසියකදී මිලට ගෙන ඇත්තේ ඇමරිකන් ඩොලර් මිලියන 30.5 (US$30,802,500 ) කට ය.ලියනාඩෝ ඩාවින්චි විසින් තාරකා විද්‍යාව, ජලය පිළිබඳව, ඛනිජ හා ෆොසිල පිළිබඳව කල පර්යේෂණ හා විශ්ලේෂණ පිළිබඳව මෙහි සටහන් තබා ඇත. මෙහි පිටු ගණන 72 කි.
ලියනාර්ඩෝ ඩාවින්සි,හුදු මානව රූප කරනය තුලම පමනක් සිර නොවී බොහෝ අංශයන් සිය පරිකල්පනය තුලින් රේඛාවට ග්‍රහනය කර ගත් සිතුවම් කලාවේ ශ්‍රේෂ්ඨයා…අද වන් දිනක උපත ලැබූ බවට සැළකෙයි
1490 දී පමණ ලියනාර්ඩෝ ඩාවින්චි විසින් මෙම චිත්‍රය නිර්මාණය කර ඇත. මෙයට පාදක කරගෙන ඇත්තේ පලමු වන සියවසේ විසූ මාර්කස් විටෘවියස් (Marcus Vitruvius) නම් ගෘහනිර්මාණ ශිල්පියා විසින් මිනිස් සිරුරේ අංග වල සමානුපාතය පිලිබඳ සටහන් කර ඇති කරුණුය.
ඔහු ලියන ලද De Architectura නම් පොත් මාලාවේ තෙවන පොතට අනුව මිනිසාගේ ශරීරාංග වල පිහිටීම ඉතාමත්ම පුදුමාකාර ලෙස සමානුපාතික වන ලෙස විශිෂ්ට බුද්ධියක් විසින් නිර්මාණය කර ඇත.මිනිස් සිරුරේ අංග එකිනෙක හා සම්බන්ධ වී ඇති සමානුපාතය යොදා ගැනීමෙන් විශිෂ්ට ගොඩනැගිලි, කලා කෘති, සංගීත නිර්මාණ මෙන්ම අනෙකුත් ඔනෑම දෙයක් හරියාකාරව නිර්මාණය කිරීමේ හැකියාව පවතී යන්න ඔහුගේ මතය විය.තවද මිනිස් සිරුර අධ්‍යනයෙන් විශ්වයේ නිර්මාණයන් සිදුකරන ආකාරය මිනිසාට ද අනුගමනය කල හැකි බව ඔහු සඳහන් කරන ලදි.
මෙම කරුණ එකල සිටි බොහෝ දාර්ශනිකයන්, කලා ශිල්පීන් ගේ පුළුල් අධ්‍යනයට ලක්විය.
ලියනාර්ඩෝ ඩාවින්චි, විටෘවියස් සදහන් කර ඇති කරුණු වලට අනුව ශරීර අංග වල මිනුම් හරියාකාරව යොදා ගෙන මෙම රූපය නිර්මාණය කර ඇති බැවින්, ඔහුට ගරු කිරීමක් ලෙස මෙයට විටෘවියස් මිනිසා ( Vitruvian Man ) යන නම ලබා දී ඇත
විටෘවියස් ඉහත පොතෙහි මිනිස් සිරුරේ සැලැස්ම ලෙස සඳහන් කර ඇති කරුණු කීපයක් පහත දක්වා ඇත.
අත් දෙපසට විහිදුවූ විට එය ඔහුගේ උසට සමානවේ
උරහිස් දෙකෙහි උපරිම පලල මිනිසෙකුගේ උසෙන් 1/4 ක් පමණ වේ.
අතේ වැලමිටේ සිට ඇඟිලි තුඩු වලට දිග මිනිසෙකුගේ උසෙන් 1/4 ක් පමණ වේ
අතේ වැලමිටේ සිට කිහිල්ල ප්‍රදේශයට දිග මිනිසෙකුගේ උසෙන් 1/8 ක් පමණ වේ
නිකට පහල සිට හිස මුදුනට දුර මිනිසෙකුගේ උසෙන් 1/8 ක් පමණ වේ
මිට අමතරව මිනිස් ශරීරයේ සමානුපාතය ගැන ඉතා පැහැදිලි දීර්ඝ විස්තරයක් පොතෙහි සඳහන් කර තිබී ඇත. එමෙන්ම මිනිසා දැත් සහ දෙපා මදක් දෙපසට කලවිට එවා පරිමාව ලෙස ගෙන ඇඳිය හැකි වෘත්තයත්, පාද එක ලඟට ගෙන දෑත් දෙපසට තැබූ විට ලැබෙන සමචතුරස්‍රයත් , මිනිස් නාභිය කේන්ද්‍ර කර ගත් ලක්ෂයක් වටා කේන්ද්‍රගත වන බවත් එම වෘත්තය සමචතුරස්‍රයේ පාද ස්පර්ශ වන ලෙස අන්තර්ගත කල හැකි බවත් සඳහන් කර ඇත.
නමුත් ඩාවින්චි සිය නිර්මාණය මගින් මෙය එසේ නොවන බව නිරීක්ෂණය කලේය. ඔහුට අනුව ශරීරයේ මධ්‍යය ලක්ෂය නාභිය වන්නේ ඔහු දෑත් සහ දෙපා දෙපසට වන්නට සිටින සේ සිටින විට ලැබෙන වෘත්තයේ පමණි. අනෙක් අවස්ථාවේ ලැබෙන සමචතුරස්‍රයේ මධ්‍යය ලක්ෂය වන්නේ ජනේන්ද්‍රය ප්‍රදේශයයි. මෙම නිගමනයේ නිරවද්‍යතාවය පසු කාලින ගණිතඥ‍යන්ද තහවුරු කර ඇත.
එතෙක් මෙතෙක් කලක් මෙම චිත්‍රය ලෝකයේ ඉතා ජනප්‍රිය වූ අතර මෙහි නිර්මාණය පිලිබඳ විවිධ මතිමතාන්තර පවතී. ඉන් එකකින් කියවෙන්නේ වෘත්තය මගින් දෙවියන්,අහස,විශ්වය නැමති අපට නොතේරෙන නොපෙනෙන සකල විශ්ව ධාතුවත් එහි මධ්‍ය ලක්ෂය වූ නාභිය මගින් විශ්වයේ සියලු නිර්මාණයන් නිරූපණය වන බවත් ය. එමෙන්ම සමචතුරස්‍රය මගින් අපට පෙනෙන අප දැනට දන්නා දේත් එහි මධ්‍ය වූ ජනෙන්ද්‍රය මගින් විශ්වය තුල නැවත නිර්මාණකරුවකු ( Pro-creator ) ලෙස මිනිසාට හිමිව තිබෙන තැනත් නිරූපණය වන බවය.
ඊට අමතරව මෙමගින් සැඟවුන යම් ගුප්ත අදහසක් නිරූපණය වන බවටද මතයක් පවතී.
ඩාවින්චි මෙය චිත්‍රයට නගා ඇත්තේ පොතක පිටුවක් මත තීන්ත සහ පෑනක් භාවිතා කිරීමෙනි. ප්‍රමාණයෙන් 34.4 cm × 25.5 cm (13.5 in × 10.0 in) වන අතර අදට ද සංරක්ෂණය කර ඉතාලියේ වැනීසියේ පිහිටි “Gallerie dell’Accademia” කෞතුකාගාරයේ තැන්පත් කර ඇත. මහජන ප්‍රදර්ශනයට තබන්නේ විශේෂ අවස්ථාවල පමණි.
උපුටා ගැනීම: Amal Angunawala