ආයුර්වේද වෛද්‍ය විද්‍යාවේ භාවිතයට ගැනෙන අනෙකුත් ඖෂධ වර්ග සේම දොඹ ශාකයද නොයෙක් රෝග සඳහා භාවිතා කරනු ලබන ඖෂධීය ශාකයකි. මීටර් 20 ක් පමණ උසට වැඩෙන දොඹ ශාකයේ පත්‍ර සරල සම්මුඛ පත්‍ර වන අතර පළල් ඉලිප්සාකාර හෝ ප්‍රත්‍යණ්ඩාකාර ඉලිප්සාකාර හැඩයෙන් යුක්ත වේ. මෙහි හටගැනෙන මල් සුදු පැහැති මල් වන අතර ගෙඩි කොළ හෝ කහ පැහැති තන්තුමය ගෝලාකාර අෂ්ටලයකි. එක් ගෙඩියක් තුළ තනි බීජ පිහිටා තිබේ.Clusiaceae යන උද්භිද කුලයට අයත්වන දොඹ ශාකයේ මුල්, මල්, කොළ, ඇට, පොතු, මැලියම්, තෙල් ආදීය ආයුර්වේදයේ පහත රෝග සඳහා යොදා ගනු ලබයි.
- වාත රෝග
- රක්ත අර්ශස්
- චර්ම රෝගවන දද , කුෂ්ට, ගෙඩි,වණ, කරප්පන්
- අක්ෂි රෝග
- හිසරදය
- හතිය, සෙම් රෝග
- සන්ධි වේදනාවන්
- ශරීර ඉදමුම්, ශරීර කැඩුම් බිඳුම්, අතීසාරය, මලබද්ධය
- මුත්‍රා අඩස්සිය
- ආදී බොහෝ රෝග සමනය කිරීමට දොඹ ශාකයේ ඖෂධීය ගුණයන් උපකාරීවේ.
දොඹ ශාකයෙන් අත් බෙහෙත්
- සන්ධි වේදනා සහ ඉදමුම් වලට-දොඹ ඇට අඹරා එම ස්ථානවල ආලේප කරන්න. මීට අමතරව මේ සදහා දොඹ තෙල්ද භාවිතා කළ හැකිය.
- වණ වලට-දොඹ මුල් තම්බා එම වතුරෙන් සෝදන්න.
- අක්ෂි රෝග සමනයට-දොඹ කොළ තම්බා එම වතුරෙන් ඇස් සෝදන්න.දොඹ මල් ජලයේ ගිල්වා තබා එම වතුරෙන් ඇස් සේදීමද ගුණදායකවේ.
- ඇස් පිරිසිදු කර ගැනීමට-දොඹ දලු තම්බා ඇස් සේදීම.
- ඇස් දැවිල්ල, ඇස් ඉදිමුම, ඇස් කැසීම, කබ කදුළු ගැලීමට-දොඹ දලු,රත් මල්,දෙළුම් කොළ, වෙනිවැල් සමව ගෙන තම්බා එම වතුරෙන් ඇස් සේදීම.
- ඇස්වල සීරිම්, තුවාල ඇති වු විට-දොඹ දලු,බෝඹු දලු, පඹ දලු, තම්බා එම වතුරෙන් ඇස් සේදීම.
- අතීසාරයට හා රක්ත අර්ශස් වලට-දොඹ පොතු මගින් කෂාය සකස් කර පානය කිරීම
- දියමැටියන් කෑමේන් පාදවල ඇතිවන කැසීම් වලට-දොඹ ඇට පුළුස්සා පොල් තෙල් මිශ්‍ර කර ආලේප කිරීම.
- දද සමනයට-කරවිල කොළ මිටක් සමග අමු කහ කැබැල්ලක් කොටා යුෂ ගෙන ඊට දොඹ තෙල් පතක් පමණ දමා මද ගින්නේ කකාරා නිවුනු පසු දදවල ආලේප කරන්න.
- ශරීර ගත වේදනාවන් වලට-දොඹ ඇට,මී ඇට,එරඩු ඇට,තල ,අබ , කොට්ට පොල් පොට්ටනි බැඳ වන්ඩුවේ තම්බා එම ස්ථාන තැවීම.
- ගෙඩි වලට-දොඹ ඇට, කපු ඇට, රතුලූනු, අබ කොළ, රුක්අත්තන පොතු,වියන් දුඹුලු, දොඩම් ඇඹුල් අඹරා ගාන්න.
- මීට අමතරව දොඹ ඇට රූපලාවන්ය සත්කාර සඳහා ද යොදා ගනී.
- දොඹ තෙල් ලබා ගැනීම-දොඹ ඇටවල මදය කොටා පැසෙහි දමා මිරිකා දොඹ තෙල් ලබා ගනී.
- මේ ආදී වු බොහෝ රෝග සමනය කිරීම සදහා පමණක් නොව මීට අමතරව ශක්තිමත් දොඹ නිවාස, බෝට්ටු,නැව්, කරත්ත, දුම්රිය මැදිරි, ආදිය සකස් කිරීම සදහා ද යොදා ගනී.
- දොඹ තෙල් සිඳීමෙන් අනතුරුව ඉතුරුවන බොර කාබනික පොහොර සඳහාද යොදා ගත හැකිය.
ඉහත රෝග පීඩා සඳහා ඔබත් අත් බෙහෙත් භාවිතා කරන්නේ නම් ඊට ප්‍රථමව වෛද්‍ය උපදෙස් ලබා ගැනීම වඩාත් යහපත් වේ.
උපුටා ගැනීම: The Lanka Post