අපේ ගෙදර හුරතලයට ඇති කරන සතුන් නොමැත. නමුත් අප සමඟ හුරතල් වීමට එන සතුන් නම් බොහෝ ඇත. ඒ අතර ප්‍රධාන වශයෙන් බල්ලන් දෙදෙනෙක්, පූසන් තිදෙනෙක්, ලේනන් සමූහයක්, කෑදැත්තෙක් හා රිලා රංචුවක් වෙති. ප්‍රධාන තැනක් හිමි කරගන්නා ඔවුන්ට අමතරව “පාට් ටයිම් විසිට්” දමා යාමට පැමිණෙන සතුන් නම් මෙතෙකැයි කිව නොහැක.
බල්ලන් දෙදෙනා ගත් කල එකෙක් ලොකු මාමාගේ නිවසේත්, අනෙකා පොඩි මාමාගේත් නිවසේ වෙසෙන බවට ග්‍රාම සේවක සතුව ඇති ඡන්ද හිමි නාම ලේඛනයේ සඳහන්ව ඇත. ලොකු මාමලාගේ බල්ලා නම් උසස් කුලයෙහි ලා සැළකෙන “ලයන් ශේපර්ඩ්” වර්ගයට අයත් වන අතර පොඩි මාමලාගේ බල්ලා හීන කුලයට අයත් “වල්” එකෙකි. මනුෂ්‍ය ලෝකයේ කෙසේ වෙතත් මෙතැන දී නම් තමන්ගේ කුලයේ හැටියට හැසීරීම මොවුන් දෙදෙනා මනාව පිළිඹිබු කරයි.
ලොකු මාමලාගේ බල්ලා කරන ලොකුම වැරදි නම් ආදරේ වැඩිකමට ඇඟට ගොඩ වීමත්, ඌ එන විට නිදාගෙන සිටියහොත් ඇඳ ළඟට පැමිණ මූණ ලෙවකෑමත් පමනකි.
අනෙකා නම් බල්ලා යන නමට නියම අරුත් සපයන්නෙකි. ඌ අපේ ගෙදර පැමිණෙන්නේ ශිෆ්ට් එකකටය. ඒ උදේ 7 – 9 ත් අතර, දවල් 12 – 2 අතර හා රාත්‍රී 7 – 9 ත් අතරය. ආහාර වේල ආවරණය වන පරිදි පැමිණෙන ඌ ආහාර ලබා ගැනීමෙන් අනතුරුව අතුරුපස ද ලබාගෙන, ගෙදර යන විට රැගෙන යාමට යමක් දෙන්නේ නම් එයද රැගෙන යන තාලේ එකෙකි.
කලාතුරකින් දිනෙක රාත්‍රී කාලයේ ද අපේ නිවසේ පිටුපස දොර අසල නිදා ගත්ත ද බල්ලකුගෙන් මිනිසකු බලාපොරොත්තු වන කාර්යය උගෙන් ඉටු වන්නේ නැත. සොරකු පැමිණියත්, අප පැමිණ බුරපන් යැයි පැවසුවොත් හැර ඌ රෑට බුරන්නේ නැත. පැය 48 ක අඛන්ඩ සේවා මුරයක් නිම කර පැමිණෙන ආරක්ෂක නිලධාරියකු මෙන් ඌ සැපට නිදයි. මහා රාත්‍රියේ මම උගේ ඇඟ උඩින් පැන අනන්තවත් එහෙ මෙහෙ ගමන් කර ඇති මුත් ඌ ඒ පිළිඹඳ වගේ වගක් දන්නේ නැත. එක් දිනක් එසේ ඇඟ උඩින් පැන යාමට ගිය අවස්තාවක මගේ කකුල උගේ හොම්බේ වැදීම හේතුවෙන් උට ඇහැරුනි. සිදු වූ දේ අදහා ගැනීමට නොහැකි වූ තැන මූ මීටර් විසි පහක් පමණ මහ හඬින් බුරමින් දිව ගියේය. පසුව තමාට වැරදීමක් සිදු වූ බව අවබෝධ වූ පසු ශාන්ත ගමනින් නැවතත් දොර ළඟට පැමිණ, ලිහිසි තෙල් නොදැමූ පැරණි සරනේරු සවි කල දොරකින් නික්මෙන හඬින් කෙඳිරි ගා යලි නිදාගත්තේය.
පූසන් නම් මා සිටින විට නිවස ආසන්නයේ වත් පස් පෑගීමට නොපැමිණෙන්නේ මාගේ සටන් උපක්‍රම උන් දන්නා බැවිනි. පූසන්ට මා අකමැති වීමට ප්‍රධාන හේතුව උන්නේ බහිස්‍රාවීය අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමේ ඇති අක්‍රමවත් ස්භාවයයි. මළ පහ කර එය කිසිවකුට නොාපනෙන ලෙස තැබීම වැදගත් ගුණාංගයක් වන නමුත් නිවස ඉදි කිරීමට ගෙනා වැලි ගොඩේ එය සිදු කර වසා දැමීමට උන්ට වටින්නේ නැත. අක්කාගේ කොල්ලා පැමිණ සිටි දිනක ඔහු මෙම වැලි ගොඩේ සෙල්ලම් කරමින් සිටියදී සඟවා තිබූ එබඳු ගොඩක් ඔහුගේ අතට හසු වී තිබිනි. අක්කා ඔහුව ගෙට ගත්තේ සර්ෆ් එක්සෙල් පැකට්ටුවක් වතුර බේසමට දමා කොල්ලා එහි පැයක් පමණ පෙඟීමට ඉඩහැර නාවා, උණු වතුරෙන් ජීවානුහරණය කිරීමෙන්ද අනතුරුවය. පූසන්ට ආහාර හා නවාතැන් ලබා දීම එදා සිට ඉතාමත් සීමා සහිතව සිදු විය.
ලේනන් හට අලිපේර ගසට ගැසූ ලෑල්ලක කෑම මේසයක් සාදවා ඇත. ලේනන් පළතුරු කෑවේ ඉස්සරය. ලෑල්ල මත කෙසෙල් ගෙඩියක් තැබුවද උන් පැත්ත බලන්නේ නැත. බත්ම ඕනෑය. දහ දෙනෙකුට වැඩි ලේන් නඩය ක්‍රීඩා පිටිය වශයෙන් නිවසේ මුදුන් පරාලය භාවිතා කරයි. අප දුක් මහන්සියෙන් හම්බ කරනා දෙය නිදහසේ කා දමා උන් අනතුරුව වහලය මත ක්‍රීඩා හා පුහුණුවීම් කටයුතු වල නියැලෙයි. අලිපේර ගසේ සිට වහලයට මාරු වීමට ඇති පහසුවද එය ක්‍රීඩා පිටිය වශයෙන් තෝරා ගැනීමට හේතු වී ඇත. ලේනෙකු විසින් අලුතෙන් සාදන ලද නිවසක් සඳහා අමුද්‍රව්‍ය ලබා ගන්නේ මගේ කාමරයේ ජනේලයේ තිර රෙදි වලිනි. නූල් ඇදීමෙන් එහි ඇති වී තිබෙන සිදුරෙන් හඳ බැලීමට හැකිය.
කෑදැත්තා පැමිණෙන්නේද මෙම ලේනුන්ගේ කෑම මේසයේ ඇති ආහාර අනුභව කිරීමටය. සවලක් වැනි හොටෙන් ඌ කන කෑම අපිවත් කන්නේ නැත. කන ප්‍රමාණයට වඩා ප්‍රමාණයක් බිම වැටී අපතේ යන නිසා කෑදැත්තා පැමිණි දිනට උන්ගේ බඩකට පුරවා අපේ බඩකට ද පුරවා ගැනීමට නම් තවත් හාල් සේරුවක් පමණ වැඩිපුර ඉවීමට සිදු වෙයි.
රිලා රංචුව පැමිණෙන්නේ කඩා පනින හමුදාවකි පරිද්දෙනි. මසකට වරක් හෝ දෙවරක් පමණ පැමිණියද යන්නේ වසරක පමණ හානියක් සිදු කල පසුය. ගස් වල ඇති සියළු ඵලදාව නෙලා ගන්නා උන් අවසානයේ දී ලේනන්ගේ බත් පතටද විදීමට අලිපේර ගහට පැමිණෙයි. ගෙදර බිත්තියේ ගඩොල් ගලවා ගසා හෝ මා උන් එළවන්නේ පොල් ගෙඩිද කඩා ගත හැකි උන්ට අර අහිංසකයින්ගේ බත්පතට වීදීම තරම් නොවන නිසාය.
ඉහත මොක කීවත් මටද උන් නැතිව බැරිය. පරිසරය අපට ඕන හැටියට අප වෙනස් කර වැටවල් ගසා ගත්තාට සතුන් පලි නැත. උන්ට අප සිදු කරන අඩංතේටිටම් වල තරමට උන්ගෙන් අපට අබ ඇටයක් තරම් හානියක් නොමැත. ලොකු දේවල් නැතත් කෑම ටිකකින් හෝ අප උන්ට වන්දි ගෙවිය යුතුය.
උපුටා ගැනීම: -හෝම්ස්-